In het hier geïntroduceerde behandelingsprotocol voor procesgerichte psychotherapie bij cliënten met een persoonlijkheidsstoornis staan twee typen interventies centraal: het verdiepen van het zelfexpliciteringsproces bij de cliënt en het bespreken en beïnvloeden van de interactionele stijlkenmerken van de cliënt. Daarbij wordt het laatste als voorwaarde voor het eerste gezien. Anders gezegd, de ‘externe dialoog’ staat bij cliënten met een persoonlijkheidsstoornis vaak een productieve ‘interne dialoog’ in de weg. Dit sluit aan bij het tweeledig gedragsregulatiemodel dat Sachse (1997; 2001; 2002; 2004) ten aanzien van cliënten met een persoonlijkheidsstoornis formuleerde: het gedrag wordt zowel bepaald door authentieke behoeften als door een disfunctioneel handelingsrepertoire. De therapie dient zich dan ook vooral op het laatste te richten. Voor een aantal persoonlijkheidsstoornissen wordt in dit artikel de karakteristieke interactiestijl en de daarmee samenhangende therapeutische valkuilen beschreven.
persoonlijkheidsstoornissen, procesgerichte psychotherapie, behandelingsprotocol
Het tijdschrift Persoonsgerichte experiëntiële Psychotherapie is het wetenschappelijke tijdschrift voor professionals in de GGZ in Nederland en Vlaanderen die werken vanuit of affiniteit hebben met het persoonsgerichte (client centered) referentiekader.