In het verhaal van de cliënt wordt het ‘zelf’ niet alleen gereconstrueerd vanuit de herinnering maar ook geconstrueerd in interactie met zichzelf, anderen en omgeving. Een procesgerichte psychotherapie zal uiteindelijk resulteren in een reconstructie van het verhaal over zichzelf. In deze reconstructie worden dezelfde feiten weergegeven, maar de betekenisverlening en de ordening in belangrijkheid is veranderd. Hierdoor kunnen die feiten zelfs een andere inhoud krijgen, ze zijn in het verhaal subjectief.
In dit artikel start ik met een theoretische benadering van deze problematiek, uitgaande van de hypothese dat het ‘zelf’ beweeglijk is. Dit is ook het uitgangspunt van een cliëntgerichte therapiebenadering. Dan komen de meer technische aspecten aan bod van het zelfverhaal, dat in het maken en in de weergave een bepaalde structuur heeft. In deze structuur spelen de elementen taal, cognities, ervaringen en geheugen mee.
Het thema van de dynamiek van het verhaal in de psychotherapie wordt op een meer filosofische manier behandeld. Hierin staat de visie van Franse filosoof Ricoeur centraal, die de begrippen identiteit en zelfverhaal met elkaar verbindt. Daarnaast wordt ook het postmoderne narratieve perspectief kort weergegeven.
In het volgende onderdeel richt ik me op het effect en de consequenties die drastische veranderingen in het leven van de cliënt kunnen hebben op het levensverhaal in beweging. Via een casus zal ik aantonen hoe belangrijk de communicatie van het levensverhaal is.
Tenslotte geef ik aan hoe ‘de verhalen die we leven’ (Bohlmeijer, 2007) kunnen passen bij psychotherapie en wetenschap.
cliëntgerichte psychotherapie, zelfbeeld en levensverhaal, narratieve psychologie, filosofische opvattingen over het ‘zelfverhaal’ van Ricoeur
Het tijdschrift Persoonsgerichte experiëntiële Psychotherapie is het wetenschappelijke tijdschrift voor professionals in de GGZ in Nederland en Vlaanderen die werken vanuit of affiniteit hebben met het persoonsgerichte (client centered) referentiekader.
