Nummer 3 2023

U heeft een goed gevuld zomernummer in uw handen (of op uw scherm). We hopen u met boeiende bijdragen te kunnen verleiden tot het lezen over ons vakgebied in deze (doorgaans) rustigere periode. Het is niet onze gewoonte om de bijdragen van een nummer, die onafhankelijk van elkaar tot stand gekomen zijn, per se te verbinden door er gemeenschappelijke inhoud in te zoeken, maar in dit nummer konden we er niet naast kijken dat existentiële thema’s hier wel een rode draad vormen.

We beginnen met een artikel van Siebrecht Vanhooren over het experiëntieel-existentieel model dat hij en zijn collega’s de laatste jaren aan de KU Leuven aan het uitwerken zijn. Hierin krijgt de existentiële laag van het therapeutisch proces een meer expliciete plaats en wordt dit gefaciliteerd met behulp van existentiële uitnodigingen.

Afscheid nemen in psychotherapie is uiteraard ook intrinsiek verbonden met meerdere existentiële thema’s. Lucas Vanderlinden beschrijft enkele nieuwe modellen die een leidraad kunnen bieden bij deze therapeutische taak, met bijzondere aandacht voor cliënten met hechtingsproblemen.

We hebben deze keer drie bijdragen in onze rubriek reflectie die telkens op een andere manier een existentiële kijk geven op therapie of counseling. Frans Depestele begint met een persoonlijke terugblik op zijn betrokkenheid in de wereld van focusing en experiëntiële psychotherapie, en op de achterliggende beweegredenen in de vorming van ‘zijn spoor’. Gezien zijn bijdrage tot stand gekomen is naar aanleiding van een vraag om een interview over zijn eigen geschiedenis, kreeg zijn reflectie evenveel ruimte als we anders voor interviews inruimen.

Martin van Kalmthout beschrijft zijn benadering in psychische hulpverlening waarin hij de moeilijkheden waar cliënten mee komen, beschouwt als worstelingen met existentiële vragen, als problemen met het leven. Hij pleit voor een hulpverlening die de klemtoon op een echte, gelijkwaardige menselijke relatie legt in plaats van op het ‘behandelen’ van symptomen en stoornissen.

‘Onvertrouwd en ongemakkelijk ...’ was de titel van de Junidag van de VVCEPC (waar u verderop in dit nummer ook een verslag van kunt lezen). Als laatste reflectie krijgt u de inleidende tekst die Trees Depoorter gegeven heeft aan het begin van deze dag, over spiegels, raakbaarheid en levende deuren.

In onze onderzoeksrubriek kunt u de samenvatting van een meta-analyse lezen van Robert Elliott en zijn collega’s over de effectiviteit van empathische reflecties in psychotherapie. Zoals Elliott tijdens de openingslezing van het wereldcongres afgelopen jaar in Kopenhagen ook vertelde, zijn de resultaten van dit onderzoek wat verrassend omdat empathische reflecties niet per se tot betere therapieresultaten bleken te leiden. Maar zoals Rogers zei: The facts are always friendly. Dergelijke onderzoeken kunnen ons helpen om meer genuanceerd te kijken naar wanneer en hoe empathische reflecties tot verandering kunnen leiden.

Zoals de laatste tijd al gebruikelijk is, kunt u ook in dit nummer twee columns lezen. In verhalen van de Griekse mythologie worden existentiële thema’s verwoord en Trees Depoorter, die deze aan haar zoon voorleest, mijmert over hoe deze thema’s vandaag in het leven van onze cliënten (en van onszelf) terugkomen, bijvoorbeeld in het verlangen naar een thuis.
Een museumbezoek inspireerde Kim Van Beylen om in haar column na te denken over het onmiddellijk opzoeken van informatie versus het verdragen van het niet-weten en een vraag laten rijpen tot zich geleidelijk een antwoord aandient.

Bij de congresverslagen krijgt u het verslag van vier studiedagen. Sigrid Vandepitte beschrijft haar indrukken van de VVKP-studiedag over supervisie en intervisie, terwijl Ayse Dogan u over het ‘Congres transculturele geestelijke gezondheidszorg’ vertelt dat in het Universitair Psychiatrisch Centrum van de KU Leuven plaatsgevonden heeft.
Het is altijd fijn als jonge collega’s ook bijdragen aan het tijdschrift. Ellen Lateur, die nog in opleiding is tot cliëntgericht therapeut, heeft de reeds vermelde Junidag van de VVCEPC in de deadlineperiode verslagen voor ons. Nog krapper was de tijd voor de verslaggeving van het webinar van Jan Winhall over trauma en verslaving, dat georganiseerd werd door de werkgroep Focusing van de VPeP. Dankzij Renate Geuzinge kunt u hier ook al een bespreking van lezen.

Het is ook Renate Geuzinge die een kanjer van een boek bespreekt over het lichaam en psychisch functioneren. De twee andere boekbesprekingen zijn van Marion Verkade. Ze geeft een informatieve recensie van een boek over mentaliseren in kindertherapie en – om de cirkel van dit nummer helemaal rond te maken – van het boek van Siebrecht Vanhooren over existentiële thema’s in psychotherapie.

Namens de hele redactie wens ik al onze lezers een deugddoende zomer en veel leesplezier met dit nummer.
Árpi Süle
hoofdredacteur